در سال ۱۲۵۸ خورشیدی/ ۱۸۷۹ میلادی به هنگام کاوشهای باستانشناسی هیأت بریتانیایی در محوطه باستانی بابل در بینالنهرین، هرمز رسام (۱۸۲۶- ۱۹۱۰) باستانشناس بریتانیایی آسوریتبار، استوانه گِلیای را یافت که شامل نوشتههایی به خط میخی بود.
منشور کورش هخامنشی، کهنترین بیانیه حقوق بشر شناخته شده جهان و سند سربلندی ایرانیان از همزیستی آشتیجویانه و گرامیداشت باورها و اندیشههای همه مردمان تابعه در هنگامه بنیادگذاری نخستین امپراطوری جهان است.
محل اصلی نگهداری این منشور، موزه بریتانیاست.
در جریان جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، منشور کوروش به رغم مخالفت دولت وقت بریتانیا برای چند روز به ایران آورده شد و به نمایش در آمد.
این منشور در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۸۹ وارد ایران و تحویل موزه ایران باستان شد.
قرار است منشور کوروش 4ماه در ایران در معرض بازدید قرار گیرد و بعد از آن مجدداً به موزه بریتانیا تحویل داده شود.
این سند به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته میشود و در سال ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل آن را به 6 زبان رسمی سازمان منتشر کرد.
بدلی از این منشور در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک نگهداری میشود.
ابتدا تصور میرفت نوشتههای گرداگرد این استوانه گلی از فرمانروایان آشور و بابل باشد. اما بررسیهای بیشتری که پس از گرتهبرداری و آوانویسی و ترجمه آن انجام شد، نشان داد که این "نبشته" در سال 538 پیش از میلاد به فرمان کورش بزرگ هخامنشی و هنگام ورود به شهر بابل نوشته شده است، نوشتهای که برگردان آن حیرت باستانشناسان را برانگیخت.
" آنگاه که بدون جنگ و پیکار وارد بابل شدم، همه مردم گامهای مرا با شادمانی پذیرفتند … مَردوک (خدای بابلی) دلهای پاک مردم بابل را متوجه من کرد زیرا من او را ارجمند و گرامی داشتم. ارتش بزرگ من به صلح و آرامی وارد بابل شد … نگذاشتم رنج و آزاری به مردم این شهر و این سرزمین وارد آید. من برای صلح کوشیدم. بردهداری را برانداختم. به بدبختیهای آنان پایان بخشیدم. فرمان دادم که همه مردم در پرستش خدای خود آزاد باشند و آنان را نیازارند. فرمان دادم هیچکس اهالی شهر را از هستی ساقط نکند. خدای بزرگ از من خرسند شد … فرمان دادم … تمام نیایشگاههایی را که بسته شده بود، بگشایند...اهالی این محلها را گرد آوردم و خانههای آنان را که خراب کرده بودند، از نو ساختم. صلح و آرامش را به تمامی مردم اعطا کردم."
این سخنان پادشاه پیروز و فاتح شهر بابل از آن رو اهمیت دارد که بدانیم در کتیبههای بازمانده از دیگر پادشان بزرگ و قدرتمند گذشته همچون " آشور نصیرپال" (884 پم.)، "سِـناخِـریب" (689 پم)، " آشور بانیپال" (645 پم.) پادشاهان آشور و "نبوکَد نَصَر دوم" پادشـاه بـابل (565 پم.) چنان پیروزمندانه از غارت و جنایت بر علیه مردم سرزمینهای مغلوب سخن رانده شده که مو بر تن هر جنبندهای راست میکند.
پس از ترجمه و انتشار فرمان کوروش بزرگ شهرت این استوانه گلی و متن بشردوستانه حک شده بر آن با عناوین "منشور آزادی" و "نخستین منشور جهانی حقوق بشر" شهرتی عالمگیر یافت، اما منشور حقوق بشر کوروش تنها یکبار و در جریان جشنهای ۲۵۰۰ ساله ایران بهرغم مخالفت دولت وقت بریتانیا برای چند روز به ایران آورده شد و به نمایش در آمد.
نظرات شما عزیزان: